Özet


SÜRDÜRÜLEBİLİR TÜKETİM KAVRAMI ÜZERİNE BİBLİYOMETRİK ANALİZ

Amaç: Sürdürülebilirlik, son yıllarda küresel ölçekte en fazla dikkat çeken kavramlardan biri haline gelmiştir. Sürdürülebilir tüketim ise, çevresel etkilerin minimize edilmesi ve kaynakların daha verimli kullanılmasına yönelik bireysel ve toplumsal davranışların önemli bir parçası olarak öne çıkmaktadır. Sürdürülebilir tüketim davranışlarına dair literatür giderek genişlemiş olsa da bu alandaki çalışmaların genel yapısı, yayın eğilimleri ve uluslararası iş birlikleri hakkında daha kapsamlı bir analiz eksikliği bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, sürdürülebilir tüketim kavramına yönelik literatürün yıllar içinde sergilediği gelişimi ve literatürünün mevcut durumunu sistematik bir şekilde ortaya koymaktır. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada, sürdürülebilir tüketim konusundaki bilimsel literatür, Web of Science (WoS) veri tabanından 1980 ile 1 Temmuz 2025 tarihleri arasında yayımlanan 1413 uluslararası yayın kullanılarak incelenmiştir. R programlama dili ve Bibliometrix paket programı ile yapılan analizde, en fazla atıf alan makaleler, yazarlar arası iş birlikleri ve sosyal yapı analiz edilmiştir. Bulgular: İncelenen dönemde, sürdürülebilir tüketim alanında en üretken yazar THOGERSEN, J., en fazla atıf alan çalışma ise White (2019)’ın “How to SHIFT Consumer Behaviors to be More Sustainable: A Literature Review and Guiding Framework” başlıklı makalesi olmuştur. Ayrıca, International Journal of Consumer Studies dergisi, sürdürülebilir tüketim üzerine en fazla yayına sahip dergi olarak öne çıkmıştır. Çalışmada, sürdürülebilir tüketim terimi, literatürde en fazla etkileşime giren kavram olarak belirlenirken, Yönetim (Management) ve Model (Model) kavramları yüksek merkeziyet değerlerine sahip olup, sürdürülebilir tüketim davranışlarıyla doğrudan etkileşim içindedir. ABD, 132 yayınla en fazla bilimsel katkı sağlayan ülke olurken, Warsaw School of Economics (Polonya) en fazla yayına sahip kurum olmuştur. Sonuç: Bu çalışma, sürdürülebilir tüketime ilişkin uluslararası literatürü bibliyometrik analiz yoluyla inceleyerek, alandaki yayın eğilimlerini, temel kavramsal odakları, iş birliği ağlarını ve araştırma boşluklarını ortaya koymuş; böylece hem mevcut bilgi birikimine katkı sağlamış hem de gelecekteki araştırmalar için yol gösterici bir çerçeve sunmuştur.



Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Tüketim, Bibliyometrik Analiz, R


Kaynakça